Z wielką przyjemnością chciałbym Państwu, zaprezentować artykuł jaki ukazał sie w czasopiśmie naukowym „AROMATERAPIA” które jest wydawane od 25 lat przez Polskie Towarzystwo Aromaterapeutyczne, a który podsumowuje pierwszy rok pracy z dziećmi w ramach programu aromaterapii w przedszkolach „Ładnie Pachnie – Nie Choruje”.
Jest to też wyjątkowa okazja, by pobrać bezpłatne pełne wydanie tego kwartalnika w całości poświeconego olejkom eterycznym i aromaterapii.
Miliony ludzi na całym świecie sięgają po olejki eteryczne, aby wpływać na swój nastrój, używać ich jako produkty do pielęgnacji ciała oraz do domowej apteczki w prostych dolegliwościach np. górnych dróg oddechowych. W ostatnim roku nastąpiło także ogromne zwiększenie zainteresowania aromaterapią w Polsce. Zarezerwowane dotąd głównie dla przemysłu kosmetycznego i salonów SPA olejki eteryczne i dyfuzory stają się wszechobecne w Internecie, sklepach stacjonarnych i sieciach dużych marketów, oferujących je także na wyprzedażach i promocjach. Polacy w swoich domach zaczynają odkrywać prawdziwe dobrodziejstwa jakie niesie „moda na aromaterapię”, a prywatne firmy i szkoły też wydają się być już gotowe na jej działanie w zakresie zmniejszania zachorowalności, lepszej koncentracji i większej produktywności.
Przykładem tego jak olejki eteryczne mogą wspierać zdrowie i rozwój dzieci jest działający pod patronatem Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego program aromaterapii w przedszkolach pod nazwą „Ładnie Pachnie – Nie Choruje”. Wystartował on jesienią ubiegłego roku i do tej pory skorzystało z niego ponad 30 placówek prywatnych, państwowych i integracyjnych w województwie mazowieckim. Były to miejsca zarządzane przez osoby z pasją, świadome potrzeb dzieci, ceniące naturę, ekologie i wpływ bodźców na harmonijny rozwój dzieci. Zakończenie pierwszego semestru działania aromaterapii w przedszkolach, to także świetna okazja na podsumowanie jego efektów widzianych oczami pedagogów i wychowawców. Czy program ma sens? Czy nadzieje związane z m.in. bakterio i wirusobójczym działaniem olejków eterycznych sprawdzą się w praktyce w grupach przedszkolnych? Czy personel przedszkoli będzie widział sens stałego prowadzenia takich zajęć? Oddajmy im głos.
– Pierwsze, co zauważyliśmy już podczas samego szkolenia, kiedy zaczynaliśmy program i przychodzili aromaterapeuci na zajęcia z dzieciakami, to jakaś taka lepsza atmosfera w powietrzu. W salach królowały piękne zapachy, dzieci przekraczając próg przedszkola od razu krzyczały: „ALE TU PIĘKNIE PACHNIE!” Nawet my pedagodzy, znacznie przyjemniej czuliśmy się otuleni wyjątkowym aromatem olejków eterycznych. Dla dzieci było to coś zupełne nowego, dlatego masę uwagi poświęcały aromaterapeutom, którzy demonstrowali, jak działają olejki i opowiadali im mnóstwo ciekawych historii. Furorę robiły oczywiście dyfuzory ultradźwiękowe, bo świeciły wszystkimi kolorami i wydobywała się z nich zimna para wodna z kolejnymi olejkami, które stopniowo poznawaliśmy w na zajęciach. Teraz, kiedy już sami codzienne stosujemy aromaterapię w salach, dzieci wciąż uwielbiają przyglądać się tym urządzeniom i chętnie podbiegają, by sprawdzić jaki zapach właśnie się unosi w powietrzu. Ale dużo ważniejsze po czterech miesiącach stosowania aromaterapii są nasze spostrzeżenia o tym, jak wpływa ona na zdrowie dzieci. W grupach, gdzie sumiennie prowadziliśmy 45-minutowe seanse dyfuzji przygotowanych mieszanek olejków eterycznych – dzieci po prostu mniej chorowały. Infekcje górnych dróg oddechowych to zawsze poważny problem w przedszkolach. My tej jesieni i zimy czuliśmy poprawę. W mojej grupie np. nie doszło do ani jednego zakażenia popularną „jelitówką” choć wiemy, że wśród innych dzieci ten wirus krążył. Zauważyliśmy również widoczne działanie tonizujące niektórych mieszanek olejków, przydatne, kiedy potrzeba było nieco wyciszenia i skupienia. Przez cały okres stosowania olejków eterycznych nie zaobserwowaliśmy żadnych ubocznych skutków wśród dzieci. Przestrzegamy jednak zaleceń dotyczących dozowania olejów i czasu trwania nawaniania w salach, zgodnie z odbytym szkoleniem. Aromaterapia towarzyszy nam teraz często także podczas zajęć kreatywnych. Kiedy malujemy, rysujemy, uczymy się angielskiego, albo kiedy czytamy książki. U Nas w przedszkolu to naprawdę działa! Jakoś trudno sobie nam teraz wyobrazić, że kiedyś nie było w salach tych wspaniałych zapachów – ocenia Anna Paśk wychowawczyni grupy 5-latków w Przedszkolu Integracyjnym TUKAN z Warszawy.
– Aromaterapię w naszym przedszkolu realizujemy od kilku miesięcy, ale na jej efekty nie trzeba było czekać długo. We współpracy z Instytutem Naturalnej Aromaterapii stosujemy różne olejki eteryczne bezpieczne dla dzieci. W okresie jesiennym zdecydowanie szybciej dzieci, ale i wychowawcy pozbywali się infekcji kataralnych przy użyciu mieszanki „Stop katar”. Naprzemiennie też stosując olejek oparty o recepturę „czterech złodziei” pozbywamy się skutecznie wirusów i bakterii fruwających w powietrzu, a tym samym dezynfekując nasze sale zajęć. Inne olejki np. pomarańczowy wprowadziły niepowtarzalna atmosferę świąt Bożego Narodzenia w naszym przedszkolu. Dodatkowe atuty aromaterapii, to oczywiście przepiękny zapach w salach dzieci, co podkreślają Rodzice i osoby odwiedzające przedszkole. Już planujemy na wiosnę zmianę bukietu zapachowego i chcemy, aby nasze przedszkole zapachniało młoda łąką, wiosenną świeżością i napełniło nasze dzieci pozytywnym myśleniem. Wśród naszych dzieci jest sporo alergików, którym aromaterapia ułatwia codzienne funkcjonowanie, a może i umożliwia regularne chodzenie do przedszkola i czerpanie z tego faktu przyjemności. Wśród dzieci nie odnotowaliśmy żadnych niepożądanych efektów. Rodzice i dzieci oraz pracownicy przedszkola są na TAK.” – podsumowuje dyrektor Katarzyna Szydłowska Przedszkole Kolorowy Balonik na warszawskim Targówku.
…„Bardzo serdecznie dziękujemy za przeprowadzone w naszym przedszkolu warsztaty aromaterapii w ramach programu ”Ładnie Pachnie – Nie Choruje” dla kadry wychowawczej i dzieci. Dzięki szkoleniu poznaliśmy podstawy aromaterapii, która teraz pozytywnie wpływa na nasze zdrowie. W naszej ocenie to naturalna i bezpieczna metoda, by dzieci mniej chorowały, dbając jednocześnie o ich najwyższy rozwój intelektualny i emocjonalny”… – pisze w swojej recenzji dyrektor Maria Wypych z Przedszkola nr 10 im. Misia Uszatka z Wołomina.
Takie opinie niezwykle cieszą. Dla nas jako twórców programu najważniejsza informacją jest taka, że w żadnej z placówek biorących w nim udział nie wystąpiły niepożądane reakcje uczuleniowe wśród dzieci i personelu.
Należy jednak jeszcze raz jasno podkreślić, że całość zajęć odbywała się w formie miesięcznego szkolenia (cotygodniowe spotkania) gdzie wychowawcy, pedagodzy oraz psychologowie przedszkolni praktycznie zapoznawali się z procedurą prowadzenia aromaterapii w grupach z dziećmi. Obserwując reakcje dobieraliśmy optymalne ilości olejków eterycznych uwzględniając wielkość sali, ilość dzieci, czas trwania dyfuzji. Następnie gotowe procedury powtarzał personel placówek pod okiem aromaterapeutów. Ogromną wagę przywiązujemy także do optymalnego doboru olejków eterycznych i mieszanek pod kątem ich czystości, przydatności i bezpieczeństwa pracy z dziećmi.
W środowisku aromaterapeutów wciąż istnieją obawy związane z stosowaniem olejków eterycznych w pracy z mały dziećmi. Tymczasem badanie przeprowadzone przez lekarzy Uniwersytetu w Kentucky dowiodło pozytywnych rezultatów zastosowania plastrów aromatycznych z olejkami, które pomagają złagodzić cierpienia uzależnionych dzieci z powodu tzw. zespołu abstynencyjnego u noworodków, których matki zażywały narkotyki. Noworodki dotknięte zespołem abstynencji wykazują drżenie mięśni, drażliwość, brak apetytu i niepokój. W badaniu zastosowano plastry do aromaterapii zaimpregnowane olejkiem eterycznym lawendowym i olejkiem eterycznym rumianku rzymskiego umieszczone na materiale, którym dzieci były otulone [1][2][3]
Niemowlęta w grupie leczenia plastrem z olejkami eterycznymi skracały swój pobyt w szpitalu średnio o 6 dni w porównaniu do niemowląt nieotrzymujących leczenia aromaterapeutycznego. Ponadto, dzieci otrzymujące aromaterapię wymagały mniejszych dawek tradycyjnych leków niż niemowlęta, które miały tylko standardową opiekę medyczną. [4]
Podobne wnioski wyciągnęli uczeni zajmujący się badaniem wpływu aromaterapii wziewnej (olejek eteryczny lawendowy) na odczucie bólu wśród dzieci przedszkolnych przy wprowadzaniu cewnika dożylnego (wkłucie). Wynik badania wskazał istotne złagodzenie w odczuwaniu bólu w grupie dzieci, gdzie na 20 min. przed wkłuciem podawano 5 kropli olejku eterycznego z lawendy wziewnie. [5]
Czy olejki eteryczne mogą być bezpieczne dla dzieci? TAK! Ale pod warunkiem pamiętania o kilku ważnych zasadach, które szczególnie polecam uwadze osób, które zamierzają stosować aromaterapię wśród dzieci i nie posiadają stosownego doświadczenia.
Pierwszą zasada jaką powinni się kierować szefowie przedszkoli jest fakt, że zawsze warto skorzystać choćby z jednorazowej porady kwalifikowanego aromaterapeuty przy doborze olejków eterycznych dla dzieci, oraz elementarnego szkolenia z zasad bezpieczeństwa i postepowania z tymi substancjami. W programie „Ładnie Pachnie – Nie Choruje” opracowaliśmy cały schemat działań dla przedszkoli, który uwzględnia wszystkie poniżesz punkty bezpiecznej pracy z olejkami eterycznymi:
- Świadoma zgoda placówki
- Szkolenie personelu (materiały pisemne, procedury)
- Lista olejków eterycznych i mieszanek uważanych za bezpieczne w użyciu dla dzieci
- Metody stosowania – praktyka dyfuzji olejków w powietrzu
- Karta obserwacji dzieci dla opiekunów grup
- Procedury dotyczące kontroli ew. reakcji alergicznych i zagrożeń oraz zachowania w przypadku ich wystąpienia.
- Bezpieczne przechowywanie i usuwanie preparatów olejków eterycznych (oraz ich ewidencja)
Większość przypadków zatrucia olejkami eterycznymi na świecie dotyczy ich spożycia przez małe dzieci, często pomiędzy 1 a 3 rokiem życia.
Około 75% takich przypadków w USA dotyczy dzieci w wieku poniżej 6 lat.
NIGDY NIE PODAJEMY DZIECIOM OLEJKÓW ETERYCZNYCH DOUSTNIE!
Kolejną nie mniej ważna sprawą jest odpowiedni dobór olejków eterycznych, które mogą być stosowane u dzieci w wieku przedszkolnym. Generalnie najbezpieczniejszą formą stosowania olejków eterycznych u dzieci powyżej 2 roku życia jest właśnie ich dyfuzja w powietrzu. I taką też formę stosowania aromaterapii jaka jedyną dopuszczalną zalecamy w przypadku przedszkoli.
OLEJKI ETERYCZNE ZASADNICZO BEZPIECZNE DO STOSOWANIA W DYFUZJI POWIETRZNEJ DLA DZIECI POWYŻEJ 2 ROKU ZYCIA
Trzeba pamiętać, iż poniższa lista jest jedynie ogólną wskazówka i należy dołożyć wszelkich starań, aby obserwować wpływ poszczególnych olejków na zachowanie dzieci. Dlatego też w programie aromaterapii w przedszkolach, wprowadzamy olejki eteryczne wyłącznie pojedynczo, bacznie przyglądając się możliwym niepożądanym objawom u dzieci.
Olejek eteryczny:
* Rumianku rzymskiego (- Anthemis Nobilis (Chamomilla) Flower Oil)
* Rumianku pospolitego (zwanego niemieckim) – Chamomilla recutita (Matricaria) Flower Oil
* Lawendowy – Lavandula angustifolia (Lavender) Flower Oil
* Bergamotka – Citrus aurantium bergamia (Bergamot) Fruit Oil
* Nasion marchwii – Daucus Carota Sativa Seed
* Drzewa Cedrowego – Juniperus Virginiana Oil
* Kory cynamonowej – Cinnamomum Zeylanicum Bark Oil
* Cyprysu – Cupressus sempervirens Leaf/Stem Oil
* Jodłowy – Abies Sibrica Oil
* Geraniowy – Pelargonium Graveolens Oil
* Grejpfruitowy – Citrus Grandis Oil
* Cytrynowy – Citrus Medica Limonum Oil
* Mandarynkowy – Citrus Nobilis Peel Oil
* Neroli – Citrus Aurantium Flower Oil
* Sosnowy – Pinus Sylvestris Leaf Oil
* Ravensary – Cinnamomum Camphora Bark Oil
* Drzewa sandałowego – Santalum Album Oil
* Świerkowy – Oleum Picea Excelsa
* Słodkiej pomarańczy – Citrus aurantium dulcis (Orange) Peel Oil
* Drzewa herbacianego – Melaleuca alternifolia (Tea Tree) Leaf Oil
* Bazyli – Ocimum Basilicum (Basil) Oil
* Goździkowy – Eugenia caryophyllus (Clove) Flower Oil
* Copaiby – Copaifera Officinalis Resin Oil
* Kadzidłowiec – Boswellia carterii Oil
* Trawy cytrynowej – Cymbopogon schoenanthus Oil
* Mirrowy – Commiphora myrrha Oil
* Oregano – Origanum Vulgaris (Oregano) Leaf Oil
* Majerankowy – Origanum majorana Leaf Oil
* Mięty pieprzowej – Mentha piperita (Peppermint) Oil
* Tymiankowy– szczególnie tymianek biały – Thymus vulgaris (Thyme) Oil
* Wetiwerowy – Vetiveria Zizanoides Root Oil
Mając do dyspozycji dość pokaźny zestaw olejków, możemy przygotować efektywne mieszanki zarówno bakteriobójcze, wspomagające układ oddechowy podczas epidemii zachorowań i obniżonej odporności dzieci, jak i wspomagającej relaksacje, uspokojenie i wyciszenie. Cała gama olejków cytrusowych daje nam świetne efekty w kreatywnych zabawach i grach i nauce.
Mając już elementarną wiedze o bezpiecznych olejkach eterycznych możemy się więc zastanowić jaki czas dyfuzji w powietrzu jest optymalny dla dzieci w wieku przedszkolnym. Nasze doświadczenia i wiedza eksperta współczesnej aromaterapii jakim bez wątpienia jest francuski badacz i naukowiec Robert Tisserand są tu wyjątkowo zgodne. [6]
Zasadniczo program aromaterapii w przedszkolach powinien obejmować rozproszenie w powietrzu olejków eterycznych nie dłużej niż 30-60 minut na dobę w salach, gdzie przebywają dzieci. My sugerujemy 45 minutowe seanse – które pozwalają cieszyć się zapachem w grupach przedszkolnych nawet po zakończeniu dyfuzji.
Cząsteczki olejków eterycznych w powietrzu utrzymują się nawet parę godzin po wyłączeniu dyfuzorów ultradźwiękowych. Dla przedszkoli, które obawiają się potencjalnych zagrożeń związanych z dyfuzją olejków w salach z dziećmi np. przyjmującymi specjalistyczne leki, astmatycznymi, lub tam, gdzie istnieje obawa wystąpienia alergii, doskonałym pomysłem jest aromaterapia po godzinach zajęć. W ten sposób, popołudniowa dyfuzja ultradźwiękowa w salach bez dzieci skutecznie pomoże oczyścić powietrze z zarazków i zdezynfekować pomieszczenia. Zanim dzieci wrócą rano do placówki minie kilkanaście godzin i wszelkie potencjalne alergeny nie będą już aktywne w powietrzu, a dzieci będą przebywały w pozbawionym drobnoustrojów miejscu. Efekt? Znaczne ograniczenie przenoszenia zachorowań i eliminacja rozwoju bakterii w salach, gdzie dzieciaki spędzają przecież połowę dnia. Zagrożeń i minusów stosowania takiego programu właściwie brak!
Na obecnym etapie gwałtownego rozwoju technologii i wielu bodźców, które nieustannie bombardują nasze dzieci od najmłodszych lat, tym bardziej aktualna jest pilna potrzeba wprowadzania środków, które pomogłyby odciążyć psychikę dzieci, eliminować te negatywne wpływy, harmonizować uczenie się i rozwój.
Jednym ze dostępnych środków zaradczych jest właśnie terapia przyrodą, inaczej fitoterapia, która niestety, póki co jest w naszym kraju realizowana tylko jako epizodyczna implementacja w niewielu placówkach edukacyjnych. A tymczasem aromaterapia jako rodzaj terapii przyrodniczej opierała się na wpływie zapachów na psychikę i zdrowie fizyczne oraz samopoczucie dzieci, realizowanej dzięki siłom natury, przejawiająca się w naturalnych olejkach eterycznych. Jak doskonale oddziaływuje to na dzieci można przekonać się właśnie czytając opinie pedagogów i psychologów z przedszkoli, który taki program wdrożyli.
„Dla nas najważniejsze jest bezpieczeństwo i zdrowie podopiecznych. Dlatego podjęliśmy decyzje o miesięcznym szkoleniu w programie aromaterapii, po to by edukować przede wszystkim naszych pedagogów do dalszej pracy z dziećmi i z olejkami eterycznymi. Dziś z perspektywy kilku miesięcy uważam to za świetny wybór, bo już jesteśmy beneficjatami korzyści jakie niesie aromaterapia w takich placówkach. Z zajęć teraz korzystają zarówno dzieciaki jak i kadra wychowawców, bo wszyscy przecież potrzebujemy wsparcia naszego organizmu w walce z infekcjami i bakteriami.” – komentuje dyr. Patrycja Osówniak z Przedszkola Integracyjnego „TUKAN” z Warszawy
CAŁOŚĆ BEZPŁATNEGO WYDANIA KWARTALNIKA „AROMATERAPIA”
MOŻNA POBRAĆ TUTAJ:
http://literatura.aromaterapia.pl/
Źródła:
- Daniel, J. (2017). Wpływ aromaterapii na zespół abstynencyjny noworodków. ClinicalTrials.gov, https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03097484 , 10 czerwca 2017.
- McQueen, K., Murphy-Oikonene, J. (2016). Zespół abstynencji noworodkowej. New England Journal of Medicine, 375 (25), 2468-2479. http://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMra1600879
- „Syndrom abstynencji noworodkowej”. Źródło: strona internetowa Medscape: http://emedicine.medscape.com/article/978763-overview#a5 , 10 czerwca 2017 r.
- Tempo S. Uzależniony od urodzenia. Strona internetowa Tisserand Institute. https://tisserandinstitute.org/addicted-from-birth/
- Wpływ aromaterapii wziewnej olejku eterycznego lawendy na ból związany z wprowadzaniem cewnika dożylnego u dzieci w wieku przedszkolnym – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28779942
- Tisserand, R., Young, R. (2014). Bezpieczeństwo olejków eterycznych, druga edycja. Churchill Livingstone, Edynburg, str. 97.
Autor: Dariusz Cwajda – dziennikarz, aromaterapeuta, członek Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego i Alliance of International Aromatherapists, założyciel Instytutu Naturalnej Aromaterapii w Warszawie, aktywny propagator idei aromaterapii w Polsce, prywatnie tata dwójki synów.